Bij de vraag ”waarom borstvoeding?” moeten we wellicht meer praten over aanpassingsvermogen dan uniekheid van moedermelk.
Aanpassingsvermogen
Er was eens een vrouw die haar kind via een keizersnede moest krijgen. Er waren wat complicaties en het zag ernaar uit dat zij haar kind niet direct zelf van voldoende moedermelk kon voorzien. Nu had deze vrouw ook een zus, die enige tijd geleden moeder was geworden en overvloedig melk voor haar kind maakte. De zus bood genereus aan haar overschot te kolven voor het pasgeboren kindje van haar zus. En ze leefden nog lang en gelukkig.
Helaas was er een bedreiging voor dat lange en gelukkige einde en wel in de vorm van de dokter. De dokter had zo wat bedenkingen bij dit donor-plan. Was immers het kindje van de zus niet al meerdere maanden oud? En was die melk dan wel geschikt voor een pasgeborene? Moedermelk is immers exact aangepast aan de leeftijd van de zuigeling? Het verhaal vertelt niet wat voor verschrikkelijks de goede dokter dacht dat er zou gebeuren.
Als borstvoeding promotoren hebben we dit soort reacties wel over onszelf afgeroepen door dat aanpassingsvermogen van moedermelk zo de hemel in te prijzen en te benadrukken. Het credo is immers:
Waarom geef je borstvoeding? Omdat jouw melk altijd precies dat is wat jouw kind op dat moment in die situatie nodig heeft.
We zien daarbij het aanpassingsvermogen van het mensenkind over het hoofd. De mens is een robuuste soort. Volgens mijn oude wijze Grootmoe zijn wij net onkruid: niet kapot te krijgen. Ons grote aanpassingsvermogen is, naast onze intelligentie en creativiteit, een belangrijke factor bij het overduidelijke evolutionaire succes van onze soort. We zouden zelfs wel eens aan datzelfde succes ten onder kunnen gaan, maar dat is een ander onderwerp voor een andere keer en een andere plaats. Wij zijn, net als andere succesvolle soorten zoals muizen en mussen, opportunisten: we zien een kans en grijpen die. Daarom gebruiken wij naast onze eigen melk ook de melk van andere dieren om onze jongen te voeden. En vaak gaat dat ook best goed. Want wij zijn net onkruid. De meesten dan toch.
Maar dat wil niet zeggen dat de melk van een ander dier een goede, gezonde keuze is. Er zijn grote kunstgrepen nodig om deze melk minder ongeschikt te maken, risico’s wat in te dammen. Echt aangepast aan de behoeften van een mensenkind is het nooit. Moedermelk van een andere mensenmoeder is net even minder specifiek aangepast aan jouw eigen kind dan jouw eigen melk. Maar zelfs jouw eigen melk kan net iets minder aangepast zijn dan bedoeld. Afgekolfde melk bijvoorbeeld geef je aan je kind op een ander tijdstip, een andere dag, een andere levensfase dan waarvoor die melk heel specifiek was gemaakt. Als je twee kinderen van ongelijke leeftijd of ongelijk geslacht tegelijkertijd voedt, is jouw melk op dat moment voor één van de twee iets minder specifiek aangepast.
Maar ook als je jouw kind jouw melk van een ander moment of voor een andere situatie geeft, is het nog steeds jouw specifieke menselijke moedermelk. Datzelfde geldt voor de melk van een andere mensenmoeder. De melk van verschillende individuen van dezelfde soort lijkt altijd, *altijd*, meer op elkaar dan de melk van verschillende diersoorten.
Ondanks alle aanpassingen aan zwangerschapsduur, postpartum leeftijd, gender en tijd van het etmaal, menselijke melk van wie dan ook en aangepast aan wie of wat ook, is, per definitie, altijd de betere keus, boven de melk van andere dieren of verknutselde melk van andere dieren of plantaardige melkachtige substanties.
Het bericht Aanpassingsvermogen verscheen eerst op Eurolac Lactatiekunde.
